KALİBRASYON ÇEŞİTLERİ
KALİBRASYON ÇEŞİTLERİ
Üretilen cihazlar kullanım yerleri ve amaçlarına göre çeşitli şekillerde kalibre edilebilmektedir.
Bu cihazların bazılarında tek bir kalibrasyon yeterli bulunurken bazı cihazlarda ise birden fazla
kalibrasyon yapılması gerekebilir.
Mesela tansiyon aletleri kan basıncını ölçmek amacıyla kullanılmaktadır.Burada değerlendirilen veri
sadece basınç cinsinden olacağı için basınç kalibrayonu yapmak yeterlidir.Fakat bir ph metresi, sıvının
ph metresini ölçmenin yanı sıra bu sıvının sıcaklığını da ölçebillir.Bu durumda bu cihaz için iki tür
kalibrasyon yapılması gerekmektedir.
MEKANİK KALİBRASYON
Kullanılan cihazların mekanik kısımlarının kalibrasyonunu kapsar.Terazi kalibrasyonu, başınç kalibrasyonu
kuvvet kalibrasyonu, ısı kalibrasyonu bunlara örnek olarak verilebilir.Biyomedikal cihazların kalibrasyonlarıda
bu kapsamın içinde yer alır.
-Basınç Kalibrasyonu
h
Manometre ve vakummetrelerin kalibrasyonlarının yapıldığı kalibrasyon çeşididir.Basınç kalibratörleri
kullanılmaktadır.Kalibratörlerden bazıları sadece manometre kalibrasyonu yaparken bazıları ise hem manometre
hem de vakummetre kalibrasyonu yapabilmektedir.Bu tür cihazlarda en önemli olan referans manometredir.
kalibratörün pompa kısmı istenilen basıncı oluşturmaya yarar.Pompa kısmı masa veya el tipi olabilir.
Manometre kalibratörlerinin ve çok hassas doğrulukta olan manometrelerin kalibrasyonu başka referans alınan
kalibratörler aracılığı ile yapılır.Bu kalibratörlerde referans monometre yerine hassas ağırlıklar kullanılır ve
pistonun üst yüzeyinde bir basınç meydana getirilir.Tabi bu kalibratör şekli yüksek maliyetli olmakla birlikte çok
hassas ölçümlerde kullanılması gerekebilir.
Basınç kalibrasyonui, kalibratör üzerinden montajlı referans manometre ve test manometresinin aynı basınç skalasında
basınç verilip ölçülmesiyle yapılır.Yüksek basınçlı bölümlerde basınç yağ ile sağlanırken düşük basınçlı böümlerde basınç
hava veya su ile sağlanır.
-Boyutsal Kalibrasyon
Kumpas,Metre,Ölçü saati ve mikrometre cihazlarının hepsi bu kalibrasyon çeşidinde bulunur.Bu kalibrasyonda
referans olarak parelel blok şeklindeki mastarlar kullanılır.Bu mastarlar standartları belirlenmiş çelik malzemelerden
üretilirler.Karşılaştırma yöntemi ile boyutsal kalibrasyon yapılır.
-Terazi Kalibrasyonu
Bütün ağırlık ölçüm cihazları bu kategoride yer alır.Terazi kalibrasyonunda ağırlıklar standartlara uygun, doğruluğu
yüksek olan çelik kütleler kullanılır.Terazi kalibrasyonunda kalibrasyonu yapılacak terazi üzerine ağırlığı standartlara uygun
ağırlıklar konularak terazinin o anda görterdiği değer kontrol edilir.Bu değerin referans kütle ile arasındaki sapmalar belirlenir.
-Devir Kalibrasyonu
Bu kalibrasyon için kullanılan cihaz takometredir.Cihazın hızı sabit bir şekilde ayarlandıktan sonra takometre cihazının dönen
aparatına tutularak(takometre üzerindeki lazer çıkış) burdaki devir ile hız arasında bir ilişki kurulur ve cihazın kalibrasyonu sağlanır.
SICAKLIK KALİBRASYONU
Sıcaklık hayatımızın birçok alanında karşımıza çıkar ve kullanım alanı olarak çok fazla yerde bulunur.Sıcaklık ölçüm cihazlarının
kullanım amaçlarına göre çeşitli sıcaklık kalibratörleri kullanılır.
FİZİKSEL KALİBRASYONLAR
Cihazların optik, radyoaktivite ve manyetik alan gibi büyüklüklerinin kalibrasyonu bu kategoride yer alır.
KİMYASAL KALİBRASYONLAR
Kimyasdal ölçüm yapılan cihazlar bu kategoride yer alır.Bu kalibrasyonda referans kalibrsayon sıvıları kullanılır.Örnek olarak
pH metre kalibrasyonu şu şekilde yapılır;
Cihazın ölçüm sensörü temizlenir ve cihaz pH değerinin bildiğimiz sıvıya batırılır.Ekranda ölçülen değer
okunur.Cihazın sensörü sıvıdan çıkartılarak saf su ile yıkanır.Tekrar sıvıya batırlır.Bu işlem birkaç defa yapıldıktan sonra cihazdan
alınan pH değerlerinin ortalaması bize cihazın Okuduğu pH değerinin verir.Bu değer ile sıvının pH karşılaştırılır ve sapma değerleri
gözlemlenir.